Cytologia – na czym polega badanie?

Cytologia należy do podstawowych badań ginekologicznych stosowanych w profilaktyce raka szyjki macicy.  Cytologię powinno się wykonywać raz w roku od momentu rozpoczęcia aktywności seksualnej lub po ukończeniu 18. roku życia, a tym bardziej powinny o niej pamiętać panie z grupy podwyższonego ryzyka.Wykonanie cytologii nie tylko zabezpiecza kobiety przed pojawieniem się tego nowotworu ale przede wszystkim pozwala na stwierdzenie zmian we wczesnych stadiach, zanim doprowadzą one do powstania dysplazji wysokiego stopnia czy raka. Jak wygląda badanie cytologiczne?

Przebieg badania cytologicznego

Cytologia jest badaniem profilaktycznym, które obowiązkowo każda kobieta powinna wykonywać raz w roku. Badanie to bezinwazyjne, trwa zaledwie kilka minut i nie wiąże się z dolegliwościami bólowymi. Podczas badania przy pomocy specjalnej małej szczoteczki pobierany jest materiał z kanału szyjki macicy, który następnie podlega ocenie mikroskopowej.Badanie najlepiej jest wykonać się pomiędzy drugim a 20 dniem cyklu miesiączkowego. Dwie doby przed cytologią powinno się zrezygnować ze współżycia płciowego, a na cztery dni przed nie powinno się stosować leków dopochwowych. Cytologia pozwala wykryć raka szyjki macicy w jego początkowym stadium rozwoju, a także wszelkie inne patologie czy procesy chorobotwórcze, jakie w niej zachodzą. Zwiększa to szansę na całkowite wyleczenie.

Jak interpretować wyniki cytologii

Wynik cytologii podawany jest zwykle w skali Papanicolau w oparciu o pięć grup, gdzie za prawidłowy uznaje się wynik cytologii I i II, wynikiem pośrednim jest III A, natomiast wyniki od III B uznaje się już za nieprawidłowe.  

• I – prawidłowe komórki nabłonkowe;
• II – prawidłowe komórki nabłonkowe, niewielka ilości bakterii i leukocytów w wymazie;
• III A – w pobranym wymazie zauważa się dużą ilość leukocytów;
• III B – w pobranym wymazie stwierdza się obecność komórek dysplastycznych, czyli nieprawidłowych;
• IV – wykryto nieprawidłowe komórki dysplastyczne, jak i komórki mające cechy raka płaskonabłonkowego przedinwazyjnego;
• V – stwierdzono liczne erytrocyty w rozmazie, leukocyty i komórki nowotworowe charakterystyczne dla raka płaskonabłonkowego, naciekającego szyjkę macicy; 

Dodatkową opisową formą interpretacji wyników cytologii jest system Bethesda (TBS), w którym za wynik prawidłowy uznaje się stopień I, a stopień II  stwierdza aktualny stany zapalny, który powinien podlegać leczeniu.  W opisie stosuje się również dodatkowe sformułowania:

• ASCUS/AGUS – wynik nieprawidłowy, stwierdzono atypowe komórki nabłonkowe, których nie da się jednoznacznie skwalifikować;
• LSIL – wynik nieprawidłowy, stwierdzono pojedyncze atypowe zmiany niskiego stopnia w komórkach nabłonka płaskiego, co do których istnieje ryzyko przekształcenia w nowotwory;
• HSIL – wynik nieprawidłowy, stwierdzono liczne atypowe zmiany wysokiego stopnia w komórkach nabłonka płaskiego;.

Kobiety wciąż badają się za rzadko

Obecnie zachorowalność na raka szyjki macicy w Polsce wynosi ok. 2,5 tys. kobiet rocznie, z czego następnie umiera ok. 1,6 tys. z nich, a największa grupa zachorowań występuje w populacji kobiet pomiędzy 20 a 44 rokiem życia. Kluczowe znaczenie w leczeniu tego nowotworu ma stadium zaawansowania choroby dlatego tak dużą rolę powinno się przykładać do regularnych, corocznych badań cytologicznych albowiem wczesne wykrycie choroby jest również szansą na wyleczenie. Pomimo świadomości znaczenia cytologii w diagnozie raka szyjki macicy wiele kobiet nie poddaje się badaniu lub robi to zbyt rzadko. Badania oraz rozmowy z kobietami, które zachorowały na raka szyjki macicy, wykazały, że najczęściej występującym powodem rzadkiego wykonywania badania, jest lęk przed chorobą. Przekonanie, że brak badania oznacza brak problemu jest wyrządzanie samej sobie szkody. Im wcześniej zostanie zdiagnozowany rak, tym krótszy jest czas, jaki komórki rakowe mają na rozwój w organizmie kobiety. Szybka reakcja oznacza większą szansę na  wyleczenie i powrót do zdrowia.