Operacyjne leczenie raka prostaty – prostatektomia

Szanse na całkowite wyleczenie raka prostaty przy szybkim rozpoznaniu są duże. W Polsce najczęściej wykonuje się operację prostaty. Popularność zyskują też robotyczne operacje urologiczne.

Nazwa rak prostaty może zmylić, bo w rzeczywistości chodzi o grupę nowotworów złośliwych gruczołu krokowego, stercza lub prostaty. W Polsce to obok raka płuc najczęściej występujący nowotwór złośliwy u mężczyzn. W wielu krajach Europy Zachodniej jest najczęściej wykrywanym męskim nowotworem; szacuje się, że mniejsza ilość stwierdzonych przypadków w Polsce wiąże się z niższą wykrywalnością. Pacjenci konsultują się z lekarzem dopiero w zaawansowanym stadium, gdy odczuwają już silny dyskomfort. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. Poza badaniem kontrolnym podczas wizyty u urologa istnieją też droższe i bardziej zaawansowane metody diagnostyczne, dostępne od ręki głównie w gabinetach prywatnych: specjalistyczne badania krwi, biopsja czy wieloparametryczny rezonans magnetyczny.

Objawy raka prostaty

Z wiekiem u pacjentów coraz częściej pojawiają się objawy takie jak:

• częstsze niż zwykle oddawanie moczu, budzenie się w nocy w celu oddania moczu
• obecność czerwonych krwinek w moczu – niekoniecznie widoczna gołym okiem, czasem wykrywalna tylko podczas badania moczu
• ból dolnej części kręgosłupa
• chudnięcie

Leczenie raka prostaty

Najczęściej stosowanymi metodami leczenia są operacje. Poza nimi niekiedy, szczególnie w przypadku naciekającego nowotworu, który mógłby nie zostać w całości usunięty podczas zabiegu, stosuje się radioterapię.

W przypadku przerzutów można też stosować metodę hormonalną, która ma zapobiec pojawianiu się nowych ognisk. Ponieważ komórki rakowe są pobudzane do wzrostu przez testosteron, który jest produkowany w jądrach, czasem konieczne jest ich wycięcie. Alternatywą mogą być niekiedy leki, które zmniejszają wpływ hormonów na chore komórki.

Są też metody eksperymentalne, które polegają na usunięciu nowotworu bez przeprowadzania operacji: ultradźwiękowa czy leczenie impulsami prądu. W Polsce najczęściej są przeprowadzane operacje, dlatego zostanie tu omówione, na czym polega operacja prostaty i jakie są jej rodzaje.

Kiedy jest wskazana operacja prostaty?

W USA i niektórych krajach Europy Zachodniej skuteczność operacji prostaty wynosi nawet 93 – 97 procent. W Polsce to wciąż od ok. 54 do 74 procent, właśnie w związku z późną diagnostyką i oczekiwaniem na leczenie.

Operacja jest skuteczną metodą, jeśli rak został wykryty dość wcześnie i nie objął innych miejsc w ciele poza samym gruczołem krokowym. W wyniku usunięcia pęcherzyków nasiennych, węzłów chłonnych z naczyń biodrowych i zasłonowych, a także gruczołu krokowego, można usunąć wówczas wszystkie komórki rakowe, a więc w pełni wyleczyć pacjenta.

Na czym polega operacja prostaty?

Dawniejsza metoda chirurgicznej i bardzo inwazyjnej metody operacji prostaty skalpelem jest dziś najczęściej zastępowana przez laparoskopię. Pacjent może po niej o wiele szybciej wrócić do codziennych czynności, bo zamiast szerokiego nacięcia na jamie brzusznej, które długo się goi, instrumenty medyczne są wprowadzane przez tylko 2-3 niewielkie nacięcia na brzuchu.

Operacja prostaty – przebieg

Pacjent w czasie operacji poddany jest znieczuleniu ogólnemu, więc nie czuje bólu. Całość trwa od 2 do 3 godzin, a po kilku dniach można już opuścić szpital i niemal od razu wrócić do zajęć w domu czy w pracy.

W trakcie operacji zakładany jest cewnik. Służy on zespoleniu odciętego kikutu cewki moczowej z pęcherzem moczowym – zapewnia to odpływ moczu. Dodatkowo mogą zostać zamocowane dreny zapobiegające nadmiernemu krwawieniu. Cewnik i dreny zostają usunięte po kilku dniach po zabiegu. Sama laparoskopia polega na usunięcie chorych komórek przez nacięcia na brzuchu.

Radykalna metoda chirurgiczna jest stosowana rzadziej w stosunku do laparoskopii, np. przy bardziej złożonych nowotworach u pacjentów otyłych, gdy usunięcie ich laparoskopowo przez brzuch byłoby niemożliwe. Wtedy operacja przebiega z dostępu przezkroczowego. Jest mniej komfortowa, bo pacjent musi leżeć w pozycji ginekologicznej. Rekonwalescencja po zabiegu też jest wówczas trudniejsza.

Co to jest robotyczna operacja urologiczna?

Metody chirurgiczne wiążą się z dużym ryzykiem nietrzymania moczu i impotencji. Ta ostatnia przy tradycyjnej operacji dotyczy niemal każdego operowanego. Dlatego też warto wiedzieć o bezpieczniejszych alternatywach.

Najnowocześniejszą z opisywanych metod jest operacja urologiczna z wykorzystaniem robota. To amerykańska technologia w Europie propagowana między innymi przez krakowski Szpital na Klinach.

Przebieg operacji metodą robotyczną

Metoda ta przypomina laparoskopię pod względem technicznym – instrumenty wprowadzane są przez kilka nacięć na brzuchu. Różnicą jest to, że w przypadku robotycznej operacji urologicznej przez otwory wprowadzane są ramiona robota, na końcu których znajdują się narzędzia długości kilku milimetrów.

Operator robota – chirurg widzi też nawet 10-krotnie powiększony obraz w rozdzielczości HD. Wszystko to pozwala na o wiele bardziej precyzyjne działanie, a to z kolei umożliwia dokładne usunięcie chorego miejsca bez uszkodzenia organów i tkanek znajdujących się dookoła. W efekcie ryzyko problemów z potencją czy nietrzymaniem moczu jest po zabiegu mniejsze. Kłopoty z nietrzymaniem moczu utrzymują się często do ok. 3 miesięcy po zabiegu, jednak już w rok po operacji znikają u 98 proc. osób. Pacjent szybko też dochodzi do siebie – cewnik usuwany jest już ok. 3. dnia, a dren – po ok. 1-2 dniach.

Dla kogo robotyczna operacja urologiczna?

Poza osobami, które wybierają metodę, by mieć większą szansę na sprawność i zdrowie po operacji, wykonuje się ją również u pacjentów, którzy nie mogą poddać się laparoskopii – np. z uwagi na podwyższone ciśnienie śródczaszkowe czy jaskrę. Z czasem takie zabiegi będą wykonywane coraz częściej z uwagi na wysoką skuteczność i mniejsze ryzyko komplikacji po zabiegu.