Jak zmienia się codzienne życie po operacji zmniejszenia żołądka

Operacja bariatryczna ma na celu redukcję masy ciała, jest zalecana w szczególnych przypadkach otyłości. Pozbycie się nadmiaru tkanki tłuszczowej ma być efektem zarówno zmniejszenia żołądka, jak też stosowanej po operacji zbilansowanej, niskoenergetycznej diety. Decydując się na operację bariatryczną, powinieneś być świadomy, że okres pooperacyjny będzie obfitował w zmiany nawyków żywieniowych. Przede wszystkim posiłki będą miały inną konsystencję, a także wielkość. Zostaną zmniejszone ponadto ich porcje.

Dieta pooperacyjna składa się z 5 etapów. Pierwszym z nich jest dieta płynna, po której następuje dieta płynna wzmocniona. Następnie wprowadzane są posiłki łatwostrawne papkowate, po czym zastępowane są dietą łatwostrawną stałą, aż do diety ubogoenergetycznej. Przejścia pomiędzy kolejnymi etapami powinny odbywać się powoli, u każdego proces ten będzie przebiegał inaczej, co jest uwarunkowane rodzajem operacji, poziomem zaawansowania otyłości, a także ewentualnymi nietolerancjami konkretnych grup pokarmów.

Posiłki i płyny po operacji

Kolejne posiłki i płyny wprowadzane są stopniowo. Na początku mają one bardzo małą objętość, indywidualnie dostosowaną do konkretnego pacjenta. Zazwyczaj jednak przez pierwsze 3 tygodnie pacjent spożywa porce nie większe niż 1/4 filiżanki o objętości ok. 150 ml. Po upływie ok. 6-8 tygodni od operacji, kiedy dieta papkowata zmienia się w pokarmy o konsystencji stałej, pokarmy mają wielkość równą jednej filiżanki. Objętość zmielonego pokarmu, jaką spożywa się po operacji bariatrycznej, nie powinna przekraczać 500 g w ciągu całego dnia. To oznacza, że każdy posiłek będzie miał objętość ok. 100-150 g.

Znaczenie ma nie tylko to, co jesz, ale w jaki sposób spożywasz pokarmy. Każdy posiłek jedz przez ok. 30 minut, dokładnie i długo przeżuwając każdy kęs. Jedz spokojnie, bez pośpiechu, unikaj oglądania telewizji i mówienia podczas spożywania posiłków. Mówienie powoduje, że wraz z jedzeniem połykamy powietrze, co może skutkować odbijaniem się, a niekiedy nawet wymiotami. Dobrą i skuteczną praktyką są też przerwy między kolejnymi kęsami, które niech trwają 1-2 minuty.

Wśród płynów, które mogą i powinny znaleźć się w diecie pooperacyjnej, są woda, mięta, rumianek i lekkie napary z herbaty. Z diety wykluczamy słodkie i gazowane napoje, warzywne i owocowe soki, a także alkohol. Niewskazane jest ich spożywanie przez przynajmniej rok od zabiegu. Płyny dostarczamy do organizmu ok. 30 minut przed posiłkiem i 30-60 minut po posiłku. Do tej zasady powinny się stosować szczególnie te osoby, które są po RYGB, czyli obecnie najczęściej stosowanej operacji bariatrycznej.

Skutki niestosowania zalecanej diety

Podczas operacji bariatrycznej są dokonywane chirurgiczne zmiany w układzie pokarmowym, co przekłada się również na jego późniejsze funkcjonowanie. Dlatego tak ważne jest, aby stosować dietę zalecaną przez lekarza. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji ze strony przewodu pokarmowego.

Niestosowanie się do diety pooperacyjnej może doprowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Dotyczy to szczególnie tych osób, które spożywają za duże porcje jedzenia. W ich diecie jest też dużo węglowodanów prostych, czyli np. jedzą słodkie przekąski, owoce w nadmiernej ilości oraz piją słodzone napoje. Duże porcje zwiększają ponadto ryzyko pojawienia się nudności i niepohamowanych wymiotów. Mogą być one bardzo niebezpieczne, ponieważ zwiększają niebezpiecznie deficyt żywieniowy i doprowadzają często do odwodnienia organizmu.

Przy nietolerancji laktozy na skutek spożywania mleka mogą wystąpić wzdęcia i biegunki. Jeżeli jesteś w tej grupie osób, zrezygnuj z mleka, zastępując go np. mlekiem roślinnym lub też mlecznymi produktami fermentowanymi o obniżonej zawartości tłuszczu, np. jogurty i kefiry.

W przypadku przyśpieszonego opróżniania żołądka z niezhydrolizowanej, hiperosmolarnej treści pokarmowej występuje zespół poposiłkowy. Wynika to z bezpośredniego przedostawania się treści pokarmowych do światła jelita cienkiego. Na skutek tego procesu dochodzi do wiązania znacznych ilości wody, która jest pozyskiwania z krwioobiegu dla wyrównania ciśnienia osmotycznego. Zespół poposiłkowy jest charakterystyczny dla tych pacjentów, którzy spożywają za dużo cukrów prostych, ich dieta jest bogata w tłuste i smażone potrawy. Ok. 30-60 minut po posiłku można zaobserwować biegunkę, bóle brzucha, wymioty, odbijanie się, ale też obniżenie ciśnienia tętniczego. Ok. 1-3 godzin po posiłku pojawia się hipoglikemia, odczuwalne jest wyraźnie osłabienie, mogą wystąpić drgawki, nadmierna potliwość, głód i palpitacje.

Opieka pooperacyjna. Jak postępować po operacji zmniejszenia żołądka?

Przede wszystkim opieka po operacji bariatrycznej dotyczy diety i jej zmiany. Kluczowym czynnikiem, mającym wpływ na skuteczność przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego, jest stosowanie prawidłowej zbilansowanej diety. Pacjent jest edukowany zarówno od razu po operacji, jak też w trakcie trwania okresu pooperacyjnego. Lekarz powinien więc przekazać Ci wiedze dotyczącą najważniejszych zasad, które są zalecane osobom po przebytej operacji bariatrycznej.

1. Codzienna dieta powinna składać się z 3 zbilansowanych posiłków oraz 2 małych przekąsek.
2. Dokładnie przeżuwaj każdy kęs, a każdy posiłek niech trwa ok. 30 minut.
3. Nie przejadaj się i stosuj się do zalecanych porcji.
4. Pij wodę, ewentualnie lekkie napary z herbaty, zrezygnuj z napojów gazowanych i słodzonych.
5. Przyjmuj suplementy pokarmowe zalecone przez lekarza.
6. Nie jedz rozgotowanych potraw.
7. Nie pij w trakcie jedzenia, co może spowodować wymioty i biegunkę.
8. Pij ok. 30 minuty przed posiłkiem i ok. 30-60 minut po posiłku.

Czy po operacji wskazana jest aktywność fizyczna?

Niskokaloryczna dieta w połączeniu z treningiem powinna przynieść najlepsze efekty. Czy tak jest również w przypadku okresu po operacji bariatrycznej. Organizm człowieka w tym stanie potrzebuje energii. Może ją czerpać z tkanki mięśniowej lub tłuszczowej. Powinien pobierać ją jednak z drugiego źródła i aby tak było, potrzebuje on sygnału, że mięśnie są Ci niezbędne. Dlatego też zalecane są ćwiczenia i aktywność. Problemem jest jednak konieczność prowadzanie spokojnego i oszczędnego trybu życia przez pierwsze tygodnie po operacji. Organizm w ten sposób się regeneruje. Ponadto podczas operacji, szczególnie tej rozległej, wykonuje się duże cięcia w powłokach brzusznych. Przy nadmiernym wysiłku może to skutkować powstaniem w nich przepukliny. Jak więc postępować w pierwszych tygodniach po operacji i kiedy należy zacząć ćwiczyć?

Pierwszy miesiąc po operacji

Jest to czas regeneracji i odpoczynku dla Twojego organizmu, dlatego zaleca się wtedy pozostanie w domu. Wykorzystaj go na poznanie go na nowo, odkrycie jego potrzeb oraz mechanizmów działania układu pokarmowego po zmianach operacyjnych. Obserwuj swój organizm, w jaki sposób reaguje na dietę, która jest inna, niż była przez operacją. Osłabienie odczuwalne przez pierwsze 2 tygodnie jest zjawiskiem naturalnym i nie powinno wzbudzać Twojego niepokoju. Z każdym kolejnym tygodniem jednak będziesz czuć się coraz lepiej. Po upływie 4 tygodni, kiedy organizm się już zregeneruje, osoby ćwiczące przez operacją wrócą do swojej pierwotnej wydolności.

Przez pierwsze 4 tygodnie po operacji:

• Dużo spaceruj, jednak niech będą one krótkie, a częste, czyli np. 2-3 razy dziennie korzystaj z uroków spędzania czasu na świeżym powietrzu. Dobrym pomysłem jest korzystanie z krokomierza, co jest szczególnie pomocne w kontroli powrotu do swojej wydolności z przed operacji dla osób, które wcześniej stosunkowo dużo się ruszały. Robiłeś ok.12-16 tys. kroków dziennie? Po operacji będzie to ok. 7-9 tys. na dzień, co jest całkowicie normalne.
• Zaleca się ćwiczenia z małym oporem mięśni rąk i nóg. Najlepsze rezultaty osiągniesz, wykonując 3 serie po 15 powtórzeń. Ćwicząc ręce, ruch do góry wyprowadzaj szybko, ale opuszczaj ręce wolniej, kontrolując przy tym ruch.

Przykładowe ćwiczenia na ręce i nogi:

1. Biceps: potrzebna Ci będzie 0,5-litrowa butelka z wodą. Usiądź wygodnie na krześle lub sofie i chwyć butelkę jedną rękę, trzymając ją wzdłuż tułowia. Zginaj i prostuj rękę w łokcie. Wykonaj to samo ćwiczenie na drugą rękę.
2. Triceps: siedząc wygodnie na krześle w wyprostowanej pozycji, zegnij rękę w łokci, unosząc ją do góry nad głowę i za siebie. To samo ćwiczenie wykonaj na drugą rękę.
3. Czworogłowy uda: usiądź na krześle, przyjmując wyprostowaną pozycję. Prostuj naprzemiennie stawy w kolanach.

3 raz dziennie wykonuj ćwiczenia oddechowe w ruchu. Dzięki temu nabierzesz właściwych nawyków oddychania. Zdarza się, że po operacji oddech staje się płytszy, kiedy odczuwany jest ból w klatce piersiowej. Oddychaj głęboko, aby lepiej dotlenić organizm.

Pierwszy rok po operacji

W tym czasie zaobserwujesz największą redukcję masy ciała. Będzie to też okres, kiedy kształtowały się będą Twoje nowe nawyki żywieniowe, ale też sylwetka. Wciąż jednak Twój organizm regeneruje się po przebytej operacji. To, jak długo trwa ten okres, jest jednak kwestią indywidualną, u każdego przebiega on w inny sposób. Może się zdarzyć, że u jednego pacjenta będzie to kilka miesięcy, podczas gdy u innego nawet 1,5 roku. Nie stosuj od razu intensywnych treningów, a aktywność fizyczną wprowadzaj stopniowo etapami. Przyniesie to pożądane efekty, ale też pomoże w szybszym odzyskaniu zdrowia.

• Na początku niech będzie to od 3 do 5 treningów w tygodniu. Powinny być one krótkie, czas ich trwania to ok. 15 minut. Taki plan treningowy jest możliwy tylko po kontrolnej wizycie u lekarza, który stwierdzi, że rany goją się prawidłowo i nie ma żadnych innych przeciwwskazań, aby zacząć regularnie ćwiczyć.
• Wśród najlepszych aktywności, jakie zalecają fizjoterapeuci po operacji bartiatrycznej są: ćwiczenia aerobowe, trening na basenie, np. aqua aerobic lub po prostu pływanie, yoga, pilates, treningi cardio np. na rowerku stacjonarnym, a także nordic walking (szczególnie dobrze sprawdza się przy bardzo duże otyłości).
• Wzmacniaj mięśnie tułowia w celu nabycia odpowiednich nawyków prostowania sylwetki. Otyłość powoduje, że u wielu osób występuje zjawisko pochylenia się kręgosłupa, co jest spowodowane dużym obciążeniem własnego ciała. Wykonuj więc ćwiczenia wzmacniające, na początku na leżąco, a potem na siedząco. Zacznij od unoszenia i opadania bioder, leżąc na plecach.
• Po upływie ok. 3 miesięcy od zabiegu dobrze jest zacząć korzystać z zabiegów w kriokomorze, które wspomagają regenerację organizmu. Na początek wystarczy 10 zabiegów. Uzupełniają one pokłady utraconej energii, a także poprawiają jakość skóry. Kiedy tempo przemiany materii się wyrówna, co będzie po upływie około roku od operacji, możesz skorzystać z kolejnych 20 zabiegów. Wspomożesz w ten sposób proces utraty tkanki tłuszczowej. Zabiegi w kriokomorze mają bardzo pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Łagodzą ból, działają przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, wzmacniają odporność organizmu i przyśpieszają jego regenerację. U osób zmagających się z otyłością często dochodzi do osłabienia kości, a krioterapia poprawia ich mineralizację.
• Po upływie min. 2-3 miesięcy możesz wprowadzić do swojego harmonogramu dnia trening siłowy. Nie w każdym przypadku jednak takie treningi przeprowadzane po upływie tak krótkiego czasu od operacji są dobrym rozwiązaniem. Dlatego też zaleca się, aby pojawiły się po ok. pół roku od zabiegu.
• Po upływie 6 miesięcy możesz zamienić treningi aerobowe na interwałowe. Dotyczy to osób, które zauważyły wyraźny spadek masy ciała, stosują zalecaną dietę i każdego dnia przechodzą 10 tys. kroków. Ważne jest, aby najpierw jednak skonsultować się z dietetykiem bariatrycznym, który dopasuje do nowego planu treningowego kaloryczność i rodzaj Twoich posiłków. W przeciwnym razie przy dużym wysiłku i obciążeniu organizmu możesz tracić przytomność na treningu.
• Po upływie 6 miesięcy możesz także wprowadzić ćwiczenia na atlasie. Zachowaj jednak ostrożność, ponieważ intensywny trening zwiększa ryzyko wystąpienia urazów, co wymusza następnie rehabilitację i leczenie. Taka osoba jest wtedy wykluczona z niektórych czynności, nie może ćwiczyć, co skutkuje zahamowaniem procesy redukcji tkanki tłuszczowej.

Pierwszy rok po operacji zmniejszenia żołądka jest kluczowy dla powodzenia w redukcji masy ciała. To wtedy tracisz najwięcej kilogramów, ale też jest to czas, kiedy kształtują się Twoje nowe nawyki żywieniowe, przekonujesz się do aktywności fizycznej, a Twój organizm się regeneruje.