Endometrioza – diagnostyka

Czym jest endometrioza?

Endometrioza to choroba polegająca na przeniesieniu/wszczepieniu błony śluzowej macicy macicy, czyli endometrium poza jej obręb głównie w okolice jajników, mięśnia macicy, otrzewnej czy błony śluzowej pęcherza moczowego lub jelita grubego. W większości przypadków u ok. 12% – schorzenie diagnozowane jest u kobiet w wieku rozrodczym, a w 30-50% przypadkach u kobiet niepłodnych lub mających problemy z zajściem w ciążę. Wśród najczęstszych objawów endometriozy wymienia się dolegliwości bólowe o różnym umiejscowieniu, które nasilają się przed miesięczką lub w trakcie jej trwania. Dodatkowo pacjentki uskarżają się na bolesne i obfite miesiączki, ból podczas współżycia, wypróżniania czy oddawania moczu.

Endometrioza – diagnostyka

Z uwagi na niespecyficzne objawy jakie daje endometrioza w Polsce zdiagnozowanie tego schorzenia (od momentu wystąpienia jej pierwszych objawów) zajmuje ok. 10 lat.  Biorąc pod uwagę różne lokalizacje ognisk endometriozy diagnostyka opiera się głównie na badaniu ginekologicznym wraz z wziernikowowaniem dróg rodnych i USG dopochwowym. Już podczas badania ginekologicznego lekarzom udaje się stwierdzić niektóre typowe zmiany anatomiczne dla endometriozy takie jak utrwalone tyłozgięcie macicy, jej ograniczoną ruchomość czy pogrubiałe więzadła krzyżowo – maciczne i pogrubione sklepienie pochwy. W przypadku pacjentek zgłaszających dolegliwości jelitowe dodatkowo wykonuje się także USG transrektalne.  W pogłębionej diagnostyce endometriozy wykorzystuje się również badania obrazowe takie jak tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny. Kluczowym badaniem pomocnym w diagnostyce endometriozy jest również laparoskopia, którą wykonuje się w celu diagnostycznym (pobierając w trakcie jej trwania wycinki ze śluzówki jamy macicy) lub w celu  leczniczym w postaci zabiegu, który  ma na celu usunięcie ognisk endometriozy i przywrócenie prawidłowego funkcjonowania narządów miednicy mniejszej. Wskazaniami do wykonania laparoskopii diagnostycznej tzw. zwiadowczej są przede wszystkim pacjentki:

• które, odczuwają ból podczas współżycia, wypróżniania się czy mikcji, jak również w trakcie trwania miesiączki, a dolegliwości bólowe powodują u  nich pogorszenie się jakości życia a leczenie farmakologiczne nie przynosi poprawy
• u których występuje podejrzenie wystąpinienia tzw. stanu ostrego w postaci  pęknięcia torbieli przydatków czy skrętu przydatków
•  u których jest podejrzenie zajęcia przez ogniska endometriozy błony śluzowej jelit, pęcherza moczowego, otrzewnej czy nerwów w obrębie miednicy
• u których w trakcie badania ginekologicznego uwidoczniono obecność bolesnych guzków na więzadłach krzyżowo-macicznych lub guzy na przydatkach
• mające problemy z zajściem w ciążę, u  których zlecone badania nie wykazały istnienia żadnych patologii

Endometrioza – leczenie

Z uwagi na fakt, że przyczyny powstawania endometriozy są wciąż niejasne nie ma aktualnie leczenia przyczynowego tej choroby. Leczenie endometriozy ma więc na celu łagodzenie skutków i objawów tej choroby poprzez niwelowanie dolegliwości bólowych, wygaszanie lub usuwanie ognisk endometriozy jak również przywracanie płodności. W leczeniu endometriozy zastosowanie ma terapia farmokologiczna, leczenie operacyjne lub połączenie obu tych metod celem zoptymalizowania efektów leczenia.  W faramakoterapii stosuje się preparaty przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz hormonalne, a te ostatnie mają za zadanie zmniejszać stężenie estrogenów w organizmie a co za tym idzie zahamowywać powstawanie lub wygaszać ogniska endometriozy. W sytuacji kiedy terapia farmakologiczna nie przynosi oczekiwanego efektu lub mamy do czynienia z endometriozą głęboko naciekającą konieczne bywa wdrożenie leczenia chirurgicznego. Operacyjne leczenie endometriozy wykonywane jest głównie technikami małoinwazyjnymi takimi jak laparoskopia czy system wsparcia chirurgicznego. Wykorzystanie robota w operacyjnym leczeniu endometriozy pozwala chirurgowi na dziesięciokrotne powiększenie obrazu pola operacyjnego, co maksymalizuje szanse usunięcia wszystkich uwidocznionych ognisk endometriozy, przy jednoczesnym zachowaniu  i oszczędzeniu nerwów np. tych zaopatrujących pęcherz moczowy. Celem operacyjnego leczenia endometriozy jest usunięcie jej ognisk w obrębie miednicy jak i jamy brzusznej oraz przywrócenie prawidłowej anatomii narządów miednicy mniejszej i ich funkcjonowania, a co za tym idzie również płodności.