Endometrioza – leczenie

Endometrioza – możliwe sposoby leczenia

Ponieważ przyczyny powstawania endometriozy wciąż nie do końca zostały poznane w związku z tym nie ma aktualnie leczenia przyczynowego tej choroby. Czynnikami decydującymi o konieczności podjęcia leczenia są przede wszystkim zgłaszane przez pacjentki objawy, czyli w większości przypadków dolegliwości bólowe o różnym stopniu nasilenia i różnym umiejscowieniu w zależności od lokalizacji ognisk endometriozy oraz problemy z zajściem w ciążę lub niepłodność. Głównym celem leczenia endometriozy jest więc łagodzenie skutków jej i objawów poprzez niwelowanie dolegliwości bólowych, wygaszanie lub usuwanie ognisk endometriozy jak również przywracanie płodności. W leczeniu endometriozy stosuje się terapię farmokologiczną, leczenie operacyjne lub połączenie obu tych metod celem zoptymalizowania efektów leczenia.  Warto pamiętać, że endometrioza to choroba przewlekła i czasami pomimo podjętego leczenia nawet tego operacyjnego, dochodzi do nawrotów choroby, dlatego też u  pacjentek z endometriozą należy w sposób optymalny i indyuwidualny dobierać plan leczenia aby uniknąć powtarzania operacji.

Endometrioza – leczenie farmakologiczne

Celem leczenia farmakologicznego jest przede wszystkim  zmnimalizowane dolegliwości bólowych, zahamowanie dalszego progresu choroby,  wygaszanie ognisk endometrialnych oraz przywracanie płodności. Farmakoterapia jest również często elementem przygotowania pacjentek do zabiegu operacyjnego, jak również stosuje się ją jako postępowanie uzupełniające po zabiegu operacyjnym. Do najważniejszych grup lektów stosowanych w leczeniu farmakologicznym endometriozy zalicza się preparaty przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz hormonalne. Terapia hormonalna ma przede wszystkim na celu zahamowanie miesiączki (poprzez stosowanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych) i/lub spowodowanie zmniejszenia stężenia estrogenów, co przyczynia się do wygaszenia ognisk endometriozy (poprzez stosowanie preparatów nasilających działanie progesteronu,  działającego przeciwnie do estrogenów lub preparatów hamujących powstawanie estrogenów). Farmakologiczne leczenie endometriozy w większości przypadków jest formą terapii tzw. pierwszego rzutu i w sytuacji kiedy nie przynosi ona poprawy w niektórych przypadkach konieczne okazuje się leczenie operacyjne. Warto nadmienić, że terapia hormonalna nie jest rekomendowana pacjentkom, mającym problemy z zajściem w ciążę i w przypadku tej grupy pacjentek najczęściej stosuje się leczenie zabiegowe.

Endometrioza – leczenie operacyjne

Chirurgiczne leczenie endometriozy tzn. jego rodzaj i zakres uzależnione są od rozległości i wielkości zmian, wieku pacjentki a także jej planów prokreacyjnych. Celem operacyjnego leczenia endometriozy jest usunięcie jej ognisk w obrębie miednicy jak i jamy brzusznej oraz przywrócenie prawidłowej anatomii narządów miednicy mniejszej i ich funkcjonowania, a co za tym idzie również płodności. Leczenie operacyjne można podzielić na na zachowawcze ( w tym przypadku usuwa się tylko ogniska endometriozy i/lub torbiele endometrialne) i radykalne (w którym usunięciu może ulec cały jajnik lub nawet macica z przydatkami). Operacje oszczędzające wykonywane są głównie u kobiet planujących ciążę lub mających problem z płodnością, wówczas ektopowe ogniska endometriozy usuwa się w sposób najmniej uszkadzający jajniki i pozostałe narządy układu rozrodczego a usunięciu ulegają również zrosty celem przywrócenia prawidłowego funkcjonowania narządów miednicy mniejszej. Bardziej radykalne formy operacji wykonuje się głównie w przypadku zdiagnozowania endometriozy głęboko naciekającej a w trakcie zabiegu usuwane są uwidocznione ogniska endometriozy jak również  fragmenty innych narządów, na przykład ściany pęcherza moczowego, czy jelita grubego.

Aktualnie operacyjne leczenie endometriozy wykonuje się większości przypadków technikami małoinwazyjnymi taki jak laparoskopia czy z wykorzystaniem robota. Zastosowanie systemu wsparcia chirurgicznego  pozwala chirurgowi na dziesięciokrotne powiększenie obrazu pola operacyjnego, co maksymalizuje szanse usunięcia wszystkich uwidocznionych ognisk endometriozy, przy jednoczesnym zachowaniu  i oszczędzeniu nerwów np. tych zaopatrujących pęcherz moczowy. Wykorzystanie robota w operacyjnym leczeniu endometriozy pozwala na przeprowadzenie operacji minimalnie inwazyjnej i  precyzyjnej, a wśród korzyści dla pacjentek z wykorzystania tej techniki wymienia się m.in.: mniejszy ból pooperacyjny i ryzyko powikłań, mniejszą utratę krwi, szybszą rekonwalescencję i powrót do aktywności życiowej i zawodowej jak również redukcję prawdopodobieństwa wystąpienia zrostów pooperacyjnych, co jest ważne dla pacjentek w kontekście ewentualnej niepłodności.

Endometrioza – skuteczność leczenia

Warto pamiętać, że endometrioza to choroba przewlekła i czasami pomimo podjętego leczenia nawet tego operacyjnego nie da się jej wyleczyć i  dochodzi do nawrotów choroby.  Mimo wszystko, optymalnie dobrana forma leczenia endometriozy może poskutkować zmniejszeniem lub wyeliminowaniem dolegliwości bólowych, a w łagodnych i umiarkowanych stopniach zaawansowania pozytywnie wpłynąć na przywrócenie płodności.