Rak trzonu macicy to nie wyrok!

Rak endometrium (rak trzonu macicy), stanowi jeden z najczęstszych problemów onkologicznych wśród pań. Szczególnie narażoną grupą są pacjentki po menopauzie, zazwyczaj po ukończeniu 50 roku życia. W 2020 roku nowotwór ten został zdiagnozowany u ponad 6,6 tys. pań (7,2% wszystkich rozpoznanych nowotworów u Polek). Jego rozwojowi sprzyja zwłaszcza otyłość, czyli jedno z największych wyzwań medycyny XXI wieku. Problem ten wciąż narasta, a złe nawyki żywieniowe oraz brak aktywności fizycznej w połączeniu z aktualnie panującą pandemią COVID-19, zdecydowanie nie poprawiają prognoz. W artykule piszemy o tym, co powoduje raka endometrium, jego objawach oraz o przebiegu diagnostyki i dostępnym leczeniu. Za podzielenie się z nami wiedzą na temat tego nowotworu dziękujemy panu dr. n. med. Maciejowi Olszewskiemu, specjaliście ginekologii onkologicznej, który na co dzień zajmuje się leczeniem operacyjnym nowotworów u kobiet, stosując nowoczesne metody chirurgii małoinwazyjnej, między innymi robota.

Czym jest rak endometrium i jakie są czynniki ryzyka zachorowania?

Rak endometrium jest wynikiem niewłaściwych i niekontrolowanych procesów rozrostowych w obrębie błony śluzowej macicy. Otyłość, cukrzyca, brak potomstwa, wczesne pojawienie się miesiączki i późna menopauza oraz długi okres stosowania estrogenowej hormonalnej terapii zastępczej są najczęściej wymienianymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi tego nowotworu złośliwego. Oprócz nich warto mieć na uwadze takie jednostki chorobowe jak zespół policystycznych jajników (PCOS) oraz zespół Lyncha, które również stanowią istotne czynniki ryzyka.

Jakie są objawy raka endometrium?

Aż w 95% przypadków rak endometrialny przebiega objawowo, głównie pod postacią nieprawidłowych krwawień z macicy, jedynie niewielki procent pacjentek nie zgłasza żadnych objawów tego nowotworu. U kobiet po menopauzie każde nieprawidłowe krwawienie występujące od ostatniej miesiączki, trzeba poddać konsultacji z lekarzem. Natomiast pacjentki przed menopauzą, szczególnie te, których dotyczą wspomniane wcześniej czynniki ryzyka, powinny zaniepokoić się w przypadku występowania krwawień pomiędzy miesiączkami lub nieregularnych cykli, a także wtedy gdy jednocześnie pojawiają się bóle podbrzusza czy kręgosłupa.

W jaki sposób można zdiagnozować raka trzonu macicy?

Najczęstszą metodą diagnostyki nieprawidłowych krwawień z macicy, a także raka trzonu macicy, jest USG transwaginalne (badanie z użyciem głowicy wprowadzanej do pochwy), które umożliwia pomiar grubości endometrium. Wynik ten u kobiet miesiączkujących jest zależny od dnia cyklu, natomiast u pań w wieku pomenopauzalnym przekroczenie 4 mm szerokości śluzówki macicy jest wystarczającym sygnałem do pogłębienia diagnostyki. Następnym krokiem powinno być wykonanie histeroskopii, umożliwiającej bezpośrednią wizualizację wnętrza macicy, a także zabiegu wyłyżeczkowania lub biopsji jamy macicy, które pozwolą na pobranie materiału do badania histopatologicznego. Jeśli na podstawie wyników zostanie postawione rozpoznanie raka endometrium, zalecane jest wykonanie przed zabiegiem operacyjnym badań obrazowych takich jak RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa jamy brzusznej oraz miednicy mniejszej.

Operacyjne leczenie raka endometrium z wykorzystaniem robota

Standardową metodą leczenia raka trzonu macicy jest leczenie operacyjne, jednak dzięki dostępności metod chirurgii małoinwazyjnej, tj. zabiegów laparoskopowych, czy tych  z wykorzystaniem robota, pacjentki mogą uniknąć rozległych zabiegów operacyjnych. Są narażone na mniej powikłań związanych z leczeniem, takich jak nadmierna utrata krwi, czy ból oraz mają możliwość uzyskania lepszego efektu kosmetycznego i zdecydowanie szybciej mogą wrócić do codziennej aktywności. Zastosowanie systemu robotycznego wymaga jedynie 4-5  niewielkich (ok. 1 cm) nacięć skóry, które zapewniają dostęp do pola operacyjnego, a procedury mogą być wykonywane z  precyzją, dzięki doskonałej wizualizacji obrazu (10 krotne powiększenie w jakości 3d full HD) oraz zniwelowaniu wpływu czynnika ludzkiego jakim jest potencjalne drżenie rąk podczas manewrowania narzędziami. Robot szczególnie dobrze sprawdza się w przypadku zabiegów u  pań zmagających się z otyłością wysokiego stopnia, skracając czas ich rekonwalescencji oraz zmniejszając ryzyko utrudnionego gojenia się ran, które są dość powszechnymi problemami w opiece pooperacyjnej nad pacjentkami z  tej grupy.