Rak prostaty a wiek mężczyzny

Podstawowym czynnikiem ryzyka rozwoju raka gruczołu krokowego, obok predyspozycji genetycznych czy warunków środowiskowych, jest wiek. Badania z całego świata na temat zależności między liczbą zachorowań na ten nowotwór a wiekiem donoszą, że narażenie na rozwój raka prostaty znacząco wzrasta po 55 roku życia, osiągając maksymalne wartości w przedziale wiekowym 70-74 lat. W naszym kraju podwyższoną zachorowalność na ten typ nowotworu obserwuje się u mężczyzn, którzy ukończyli 60 r.ż. – zachorowania w tej grupie stanowią ok. 87% wszystkich przypadków, oraz u panów po 70 r.ż.. Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat można zauważyć, że zachorowalność na raka prostaty niepokojąco pnie się w górę, ponadto od połowy lat 90-tych dostrzegamy natężony, niemal 2-krotnie, wzrost zachorowań na ten nowotwór wśród mężczyzn.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka prostaty

Za czynniki związane z podwyższonym ryzykiem rozwoju raka gruczołu krokowego uważa się:

• wiek – ryzyko rozwoju nowotworu prostaty rośnie z wiekiem, zgodnie z danymi American Cancer Society 60% wszystkich zachorowań na raka prostaty stwierdzanych jest u panów po 65 roku życia
• dodatni wywiad rodzinny – w przypadku rozpoznania raka gruczołu krokowego u brata czy ojca, ryzyko rozwoju choroby nowotworowej ulega zwiększeniu dwa, a nawet trzy razy (wyższe ryzyko obserwuje się w przypadku, gdy rak prostaty dotyczy brata), oprócz tego narażenie na zachorowanie jest zwiększone, jeśli nowotwór ten został rozpoznany u członka rodziny we wczesnym wieku (poniżej 65 lat), natomiast posiadanie 2 krewnych z wywiadem raka gruczołu krokowego wiąże się z aż czterokrotnie podwyższonym ryzykiem rozwoju tego nowotworu w przyszłości
• mutacje genowe – wystąpienie mutacji w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2 predysponuje do rozwoju chorób nowotworowych, między innymi raka prostaty, podobny związek z wyższą zachorowalnością na nowotwór wykazuje zespół Lyncha, czyli dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością (HNPCC) 
• pochodzenie rasowe – według badań pacjenci pochodzenia afroamerykańskiego chorują na raka gruczołu krokowego aż 60% częściej niż osoby rasy białej, za to najmniejszą liczbę zachorowań notuje się wśród mężczyzn pochodzących z Azji lub Ameryki Łacińskiej
• otyłość – dotychczasowe badania nie potwierdziły jednoznacznie, że otyłość ma związek z wyższym ryzykiem rozwoju raka gruczołu krokowego, jednak wiadomo, że predysponuje ona do wystąpienia agresywniejszych typów tego nowotworu
• sposób odżywiania – duża zawartość tłuszczów pochodzenia zwierzęcego w diecie prowadzi nie tylko do otyłości, ale może także zwiększać narażenie na rozwój raka prostaty, wykazano, że zdecydowanie więcej zachorowań na ten nowotwór występuje wśród mężczyzn pochodzących z państw, w których podstawę diety stanowią czerwone mięso oraz przetwory mleczne w porównaniu z terenami, gdzie dieta oparta jest na ryżu, warzywach oraz soi
• praca zawodowa – według badaczy regularny kontakt ze szkodliwymi substancjami takimi jak środki ochrony roślin w rolnictwie, kadm metaliczny w zakładach spawalniczych, a także ekspozycja na produkty uboczne procesu spalania w pracy strażaków, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia raka gruczołu krokowego

Profilaktyka skutecznym sojusznikiem w walce z rakiem prostaty

Wiek, obciążenia genetyczne to przykłady niemodyfikowalnych czynników podwyższających ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego, ale oprócz nich są także inne istotne części życia codziennego, które podlegają modyfikacjom i dzięki podjęciu odpowiednich działań w tym kierunku, mężczyźni są w stanie zredukować czy opóźnić ryzyko wystąpienia nowotworu. Aby uniknąć zachorowania na raka prostaty lub przesunąć je w czasie warto zastosować się do kilku zaleceń wymienionych poniżej.

• Pamiętaj o profilaktyce – po 45. urodzinach zadbaj o systematyczne wizyty u urologa (raz w roku) i badaj poziom PSA, zwłaszcza jeśli w Twojej rodzinie wystąpiło zachorowanie na raka gruczołu krokowego (w przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego pierwsze badanie u urologa powinno odbyć się nawet wcześniej, bo w wieku 40 lat)
• Stosuj dietę o mniejszej kaloryczności i regularnie uprawiaj sport, aby utrzymać masę ciała w granicach normy
• Spożywaj jak najmniej tłuszczu pochodzenia zwierzęcego, obecnego w przetworach mlecznych oraz czerwonym mięsie
• Wystrzegaj się nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy trans (ich źródłem jest m. in. masło roślinne, margaryna)
• Kontroluj przyjmowanie wapnia, nie przekraczaj zalecanego dziennego spożycia tego pierwiastka (przyjmuj nie więcej niż 1200 mg wapnia na dzień)
• Przygotowując potrawy używaj dużo warzyw kapustnych (brokuły, kalafiory), pomidorów przyrządzonych na oliwie z oliwek oraz produktów bogatych w soję, pij także zieloną herbatę, spożywanie tych artykułów spożywczych może być jednym z elementów profilaktyki nowotworu
• W swojej codziennej diecie spożywaj jak najwięcej ryb – według doniesień naukowych są one źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które wykazują ochronne działanie przeciwnowotworowe
• Przestań palić papierosy
• Zatroszcz się o swoje zdrowie – jeśli chorujesz na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze czy masz podwyższone stężenie cholesterolu, stosuj się do zaleceń lekarza specjalisty, dzięki odpowiedniej kontroli czy wyleczeniu tych chorób, możesz nie tylko uratować swoje życie, ale także ułatwić sobie walkę z rakiem
• Zredukuj stres i staraj się czerpać radość z życia – ograniczenie narażenia na stres w pracy czy w domu gwarantuje dłuższe i bardziej satysfakcjonujące życie, zmniejszając jednocześnie ryzyko rozwoju nowotworu