Rak jelita grubego – leczenie wspierane przez robota

Rak jelita grubego to narastający problem onkologiczny w Polsce. W 2020 roku aż 20,5 tys. Polaków otrzymało taką diagnozę, a co roku liczba zachorowań wzrasta o 4-5%. Niestety pod względem śmiertelności z powodu raka jelita grubego Polska wypada bardzo źle na tle zachodnich i północnych państw Unii Europejskiej ponieważ aż 12,5 tys. Polaków rocznie umiera na raka jelita grubego. Warto pamiętać, że  wcześnie wykryty i leczony nowotwór jelita grubego daje dobre rokowanie. Objawy, metody diagnostyki i leczenia raka jelita grubego w tym z wykorzystaniem robota przybliży nam dr n. med. Jerzy Draus – chirurg z krakowskiego Szpitala na Klinach.

Jak diagnozuje się raka jelita grubego? 

Prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór jelita grubego u osób bez czynników ryzyka takich jak obciążony wywiad rodzinny czy czynniki genetyczne jest równe około 5%. Niezależnie od tego  wszystkie osoby  po 40 roku życia powinny regularnie wykonywać badania profilaktyczne, a szczególną troską o profilaktykę powinny przyłożyć osoby znajdujące się w grupie wysokiego ryzyka. W diagnostyce raka jelita grubego podstawową rolę odgrywa badanie palpacyjne przez odbyt, tzw. badanie per rectum. Oprócz tego często stosowany jest także test na obecność krwi utajonej w kale, który powinien być wykonywany raz w roku u osób po 50. roku życia. Wykonanie tego badania zmniejsza umieralność z powodu raka jelita grubego o 16%, a ponadto uzyskanie jego dodatniego wyniku testu jest wskazaniem do przeprowadzenia badania kolonoskopowego. To właśnie badania endoskopowe są kolejnym istotnym ogniwem diagnostyki nowotworów jelita grubego. Wśród tych badań jest sigmoidoskopia, której wykonywanie zalecane jest co 5 lat oraz  kolonoskopia, którą powinno wykonywać się co 10 lat. Badanie kolonoskopowe oprócz wnikliwej diagnostyki całego jelita grubego oferuje także możliwość usunięcia małych polipów oraz pobranie materiału tkankowego do badania patomorfologicznego z podejrzanych zmian.

Jakie są pierwsze objawy raka jelita grubego?

Duża grupa pacjentów przez wiele lat nie ma żadnych objawów ze strony rozwijającego się nowotworu w jelicie grubym. Warto jednak pamiętać, że obecność krwi w stolcu, zwiększona męczliwość czy ogólne osłabienie są objawami, których nie należy ignorować. Również zmiany w rytmie wypróżnień czy tzw. ołówkowate stolce, dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej powinny wzbudzić czujność pacjenta. Dodatkowo pacjenci powinni również zwracać uwagę na objawy postępującej niedrożności jelit takie  jak wzmagające się wzdęcia, zaparcia oraz nudności i wymioty. Pojawienie się w stolcu domieszki jasnoczerwonej krwi, wrażenie niepełnego wypróżnienia, parcie na stolec z towarzyszącym bólem i bez możliwości jego oddania oraz porannych biegunek i kolki jelitowej to z kolei charakterystyczne objawyraka odbytnicy. W przypadku zaawansowanego procesu nowotworowego pacjenci zgłaszają spadek masy ciała bez wyraźnej przyczyny, utratę apetytu i gorączkę. 

Jakie są możliwości leczenia raka jelita grubego?

Standardowym elementem postępowania w przypadku raka jelita grubego jest leczenie operacyjne. Podczas zabiegu usuwany jest guz nowotworowy razem z fragmentem zdrowych tkanek i okolicznymi węzłami chłonnymi. Leczenie chirurgiczne nowotworu zaawansowanego miejscowo i regionalnie obejmuje także leczenie uzupełniające, czyli chemioterapię, natomiast w raku odbytnicy stosowana jest dodatkowo radioterapia, czasami w połączeniu z chemioterapią. 

W naszym kraju zabiegi operacyjne wykonywane są przeważnie metodą klasyczną na drodze laparotomii. Jednak ostatnio coraz większą popularnością w leczeniu raka jelita grubego cieszą się techniki małoinwazyjne, tj. operacje laparoskopowe oraz z wykorzystaniem systemu robotycznego. Techniki te nie tylko pozwalają na uzyskanie dobrego wyniku onkologicznego ale umożliwiają one pacjentom uzyskanie zadowalającej jakości życia po operacji.  Robot chirurgiczny pozwala chirurgowi na  precyzję wykonania zabiegu, co z kolei wpływa na mniejsze ryzyko powikłań i szybszą rekonwalescencję pacjentów. Podczas zabiegu z użyciem robota  do ciała pacjenta wprowadzana jest kamera oraz niewielkich rozmiarów narzędzia chirurgiczne, za pomocą których operator usuwa  tkanki objęte procesem nowotworowym. Ponadto chirurg ma  możliwość podglądu pola operacyjnego aż w 10-krotnym powiększeniu w jakości 3D full HD. Technologia robotyczna pozwala na odwzorowanie ruchów rąk chirurga, w tym uzyskanie ruchomości narzędzi do 560 stopni co jest niedostępne dla ludzkiej dłoni. System robotyczny minimalizuje też wpływ drżenia rąk operatora  a  dostępna w narzędziach opcja koagulacji pozwala na sprawną kontrolę krwawienia podczas wykonywania zabiegu.