Wiek kobiety a ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy

Każdego roku u ok. 2,5 tys. Polek diagnozuje się raka szyjki macicy. Niestety umiera aż 1,6 tys. z nich. Rak szyjki macicy jest siódmą przyczyną zgonów nowotworowych wśród kobiet w Polsce, a statystki wskazują na to, że choroba coraz częściej dotyczy kobiet młodych i aktywnych zawodowo.

Aż 99,9 % przypadków przedinwazyjnego raka szyjki macicy (który ogranicza się tylko do nabłonka wyściełającego szyjkę macicy) jest całkowicie wyleczalnych. Ginekolodzy i onkolodzy zwracają uwagę na to, aby mimo pandemii COVID-19 nie odkładać badań profilaktycznych na później, ponieważ rak nie czeka na odpowiedni moment. Niezmiernie ważne jest coroczne wykonywanie cytologii, która może uchronić kobiety przed zachorowaniem na nowotwór, a w przypadku gdy w wyniku pojawią się nieprawidłowości, dzięki wczesnemu wykryciu walka z chorobą będzie bardziej skuteczna. Niestety wciąż większość przypadków raka szyjki macicy jest wykrywana w Polsce w wysokim stopniu zaawansowania, co niekorzystnie wpływa na późniejsze efekty leczenia.

O czynnikach zwiększających ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy, oraz wpływie wieku kobiety na możliwość zachorowania na raka szyjki macicy można dowiedzieć się z poniższego artykułu.

Wiek kobiety a możliwość zachorowania na raka szyjki macicy

Według Krajowego Rejestru Nowotworów rak szyjki macicy jest ogromnym problemem onkologicznym w szczególności w krajach rozwijających się, ponieważ wynosi aż 85% przypadków na 5 mln postawionych diagnoz raka szyjki macicy na świecie. Najwięcej zachorowań rejestruje się w Ameryce Południowej i Afryce. Na tle Europy Polska wypada najgorzej pod kątem zachorowalności i liczby zgonów spowodowanych tym typem nowotworu. Stawia się diagnozę u 2,5 tys. Polek rocznie, a z jego powodu umiera aż 1,6 tys. z nich. Rak szyjki macicy w naszym kraju to 3% zachorowań na nowotwory złośliwe wśród kobiet.

Najczęściej z diagnozą raka szyjki macicy spotykają się panie pomiędzy 45 a 64 rokiem życia i stanowi to aż 60 % zachorowań. Niestety w Polsce z roku na rok możemy zauważyć tendencję wzrostową diagnozowania tego nowotworu u aktywnych kobiet pomiędzy 35 a 44 rokiem życia. Natomiast u kobiet pomiędzy 20 a 44 rokiem życia rak szyjki macicy stanowi 6% zachorowań i 10% zgonów.

Największy współczynnik zachorowalności na raka piersi i szyjki macicy odnotowuje się w województwach lubelskim, dolnośląskim i podlaskim. Jeśli chodzi natomiast o umieralność najwyższe miejsca w rankingu należą do lubuskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego. Najniższym wskaźnikiem zachorowalności pochwalić się mogą województwa świętokrzyskie, opolskie i lubelskie, a najniższą umieralnością województwa podkarpackie, łódzkie i świętokrzyskie.

Większość zgonów w Polsce spowodowanych rakiem szyjki macicy występuje między 50 a 69 rokiem życia, co stanowi 52% przypadków. Odsetek przeżyć 5-letnich jest niestety jednym z najniższych w Europie (stanowi on odsetek kobiet, które pozostały przy życiu dłużej niż 5 lat po zdiagnozowaniu nowotqworu). Według Krajowego Rejestru Nowotworów w 2017 roku odsetek ten wynosił około 55%, przy średniej europejskiej przewyższającej 62%. Na szczęście wskaźnik przeżyć 5-letnich poprawił się w ciągu ostatnich lat, szczególnie wśród młodych kobiet pomiędzy 20 a 44 rokiem życia. Ponadto od początku lat 90 XX wieku i do końca pierwszej dekady XXI wieku zauważa się znaczny spadek zachorowalności na raka szyjki macicy – zmniejszył się on prawie 2,3 razy.

Jakie są czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka szyjki macic?

Czynnikami ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy są w szczególności te związane z aktywnością seksualną kobiet. Jest to np. duża liczba partnerów seksualnych, czy wczesne rozpoczęcie współżycia. Ponadto rozwojowi raka szyjki macicy sprzyja zakażenie wirusem HPV, głównie typami onkogennymi (16, 18, 31, 33, 45), nawracające infekcje narządów rodnych między innymi chlamydioza, opryszczka, wirus cytomegalii, a także zakażenie pochwy wirusem HSV-2.

W grupie wysokiego ryzyka znajdują się również kobiety, u których w rodzinie dochodziło do zachorowań na raka szyjki macicy, a także te, które przebyły radioterapię w okolicy miednicy małej bądź były leczone z powodu dysplazji szyjki macicy CIN 2-3.

Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy należą także stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej, urodzenie co najmniej trójki dzieci w niewielkich odstępach czasowych, a także palenie papierosów. 

Cytologia pomocna w walce z rakiem

Rak szyjki macicy to bardzo trudny przeciwnik. Potrafi rozwijać się w organizmie naprawdę długo (od 3 do nawet 13 lat). W początkowym stadium choroby jej przebieg w większości przypadków jest bezobjawowy. Na skuteczność wyleczalności tego nowotworu wpływa stopień zaawansowania w momencie jego wykrycia. Z tego powodu tak bardzo istotna jest profilaktyka i badanie cytologiczne, dzięki któremu można wykryć raka przedinwazyjnego – poprzedzającego inwazyjny nowotwór.