Diagnostyka raka jelita. Jakie badania pomogą go wykryć?

Jednoznaczne zdiagnozowanie raka jelita grubego jest możliwe tylko podczas badania histopatologicznego. Wykonuje się go przy udziale wycinków, które zostały pobrane ze zmian, są to zmienione błony śluzowe, polipy i guzy. Wyniki badań dostarczają zarówno szczegółowych informacji o typie nowotworu, jak też pozwalają wybrać właściwą metodę leczenia.

Badanie per rectum

To badanie per rectum, pozwalające stwierdzić obecność zmian nowotworowych w obrębie jelita grubego, ale też prostaty. Może zostać wykonane w pozycji kolanowo-łokciowej lub stojącej. Lekarz zakłada rękawiczki, po czym zwilżony palec (stosuje się wazelinę o temperaturze pokojowej lub maść o działaniu znieczulającym) umieszcza w odbytnicy pacjenta. Można więc stwierdzić, że nie jest to badanie będące komfortowym. Należy jednak do bardzo skutecznych, jeżeli ocenie ma zostać poddane, czy w obszarze odbytu nie występują żadne zmiany, jak stwardnienia i grudki. Badanie per rectum znalazło swoje zastosowanie także przy ocenie stanu dna pęcherza moczowego, prostaty i nasieniowodów u mężczyzn oraz górnego odcinka pochwy, jajników i szyjki macicy u kobiet.

Kolonoskopia

Zaleca się jej regularne wykonywanie osobom po 40 roku życia. Przed przystąpieniem do badania pacjent musi zadbać o to, aby być przygotowanym zgodnie z zaleceniami lekarza, który kierował na badanie. Przy badaniu wykorzystuje się elastyczny endoskop o długości 150-180 cm. Jest on wprowadzany do odbytu, umożliwiając tym samym dokładne obejrzenie wnętrza całego jelita grubego. Podczas badania możliwe jest usunięcie niewielkich polipów, a także pobranie wycinków potrzebnych do badania histopatologicznego.

Kolonoskopia wirtualna

Jedną z odmian kolonoskopii, zdecydowanie mniej inwazyjną, jest kolonoskopia wirtualna. Za pomocą tomografu komputerowego wykonywana jest seria zdjęć jelita grubego. Na ich podstawie tworzony jest jego trójwymiarowy obraz, pozwalający ocenić jego stan i występujące w nim zmiany. Pacjentowi dożylnie podawany jest specjalny kontrast. Kolonoskopia wirtualna jest wykonywana stosunkowo rzadko, ponieważ badanie nie pozwala na dokładną i jednoznaczną interpretację obrazu. W przypadku tradycyjnej kolonoskopii możliwe jest usunięcie niewielkich zmian, czego nie można wykonać przy kolonoskopii wirtualnej.

Obserwacja przez wziernik – rektoskopia

Inną metodą, pozwalającą na obejrzenie końcowej części odbytnicy, jest rektoskopia. Podobnie jak przy kolonoskopii, podczas badania można pobrać wycinki do badania histopatologicznego, a także zapoznać się z ewentualnymi zmianami, występującymi na odcinku 30 cm końcowego obszaru odbytnicy. Ponadto w niektórych przypadkach usuwane są również niewielkie polipy.

Badanie radiologiczne jelita grubego – wlew kontrastowy

Przed rozpoczęciem badania niezmiernie ważne jest przygotowanie pacjenta. Pacjent przez ok. 3 dni przed jego wykonaniem powinien przyjmować tylko płynne pokarmy, z kolei w dniu badania nie może jeść i pić, a także palić papierosów.

Wlew kontrastowy wykonuje się, jak sama nazwa wskazuje z wykorzystaniem kontrastu. W ten sposób można wykryć występujące w jelicie zmiany. Kontrast wprowadzany jest do jelita grubego, wykazuje zdolność do pochłaniania promieni rentgenowskich zdecydowanie skuteczniej niż ściana jelita. Obraz jelita uzyskiwany jest dzięki wiązce promieniowania rentgenowskiego przepuszczanej przez ciało. Pacjentowi wykonuje się jedno z dwóch rodzajów tego badania. Pierwszym z nich jest badanie jednokontrastowe, podczas którego jelito grube najpierw wypełnia się zawiesiną barytową, a potem się je opróżnia. Drugi rodzaj badania to badanie dwukontrastowe, polegające na rozciąganiu fałdów błony śluzowej jelita poprzez wprowadzanie do niego powietrza a następnie pokryciu powierzchni jelita warstwą barytu.

Badanie stężenia markera5 CEA we krwi

W większości przypadków to badanie jest stosowane u osób, u których został już zdiagnozowany nowotwór, jednak organizm wymaga obserwacji po wyleczeniu choroby pod kątem nawrotu nowotworu. Polega ono na monitorowaniu poziomu markera 5 CRA czyli antygenu6 – antygenu karcynoembrionalnego występującego we krwi. Jego zwiększone stężenie jest rejestrowane u pacjentów ze zdiagnozowanym rakiem jelita grubego.

Badanie przesiewowe na krew utajoną

Badanie na obecność krwi utajonej jest bardzo istotne, ponieważ pozwala potwierdzić (w przeciwieństwie do obserwacji gołym okiem), czy w kale występuje krew.