Przyczyny zachorowań na raka jelita grubego

Rak jelita grubego to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób nowotworowych. Szacuje się, że każdego dnia w Polsce walkę z tym podstępnym nowotworem przegrywają aż 33 osoby. Jakie są przyczyny zachorowań na raka jelita grubego i co ma znaczący wpływ na jego rozwój?

Czynniki genetyczne

Wśród głównych czynników mających wpływ na zachorowanie na nowotwór jelita grubego znajdują się czynniki genetyczne, a także predyspozycje do chorób zapalnych jelit. Szacuje się, że za około 5-10% ogółu zachorowań stoi rodzinna polipowatość gruczolakowata. Około 1-3% powodowane jest poprzez zespół Lyncha, zwany inaczej dziedzicznym rakiem jelita grubego niezwiązanym z polipowatością. Poza tym wśród czynników genetycznych wymienia się także ogólne występowanie nowotworu jelita grubego w rodzinie, szczególnie w pierwszej linii pokrewieństwa, wcześniejsze zachorowania na nowotwór jelita grubego lub zdiagnozowanie polipów o dużym stopniu dysplazji, a ponadto nawracające zapalenia jelita czy chorobę Leśniowskiego-Crohna. Osoby znajdujące się w grupie wysokiego ryzyka, u których w rodzinie zdiagnozowano nowotwór jelita grubego czy te, które cierpią na wrzodziejące zapalenie jelit lub inną z wymienionych chorób, powinny szczególną wagę przywiązać do profilaktyki i regularnie uczęszczać na wizyty u specjalisty.  

Czynniki środowiskowe

Poza genetycznymi przyczynami zachorowań na raka jelita grubego wymienia się również czynniki środowiskowe. Należy do nich:

• wiek pacjenta – osoby po 50 roku życia są szczególnie narażone na zachorowanie,
• palenie tytoniu – zawarty w dymie papierosowym benzopiren to substancja chemiczna upośledzająca gen p53 odpowiedzialny za ochronę organizmu przed rozwojem nowotworu, 
• niedostateczna aktywność fizyczna – ma negatywny wpływ na regularność wypróżnień, a także sprzyja powstawaniu zaparć, co z kolei prowadzi do zalegania rakotwórczych produktów przemiany materii w jelitach, 
• nieprawidłowe BMI ciała – szacuje się, że każde 2 kg/m2 równoznaczne jest ze wzrostem ryzyka zachorowania o 7 procent,
• niezbilansowana dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, cukry proste i duże ilości czerwonego mięsa, uboga w błonnik,
• przyjmowanie leków, w tym immunosupresyjnych
• przeprowadzona radioterapia jamy brzusznej

Pozostałe czynniki mające wpływ na zachorowanie

Wśród pozostałych czynników mogących zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego wymienia się:

• nadużywanie alkoholu – nie tylko w dużych ilościach, również w małych ilościach, ale regularnie;
• przebyta operacja wycięcia pęcherzyka żółciowego – schorzenia pęcherzyka żółciowego często idą w parze z zespołem polipowatości jelit zwiększającym ryzyko zachorowania na raka jelita grubego,
• infekcje HPV,  
• przebycie raka szyjki macicy, sromu lub pochwy.